Chỉ số Thịnh vượng đô thị thành phố Cần Thơ năm 2018

Đơn vị chủ trì: Viện Kinh tế - Xã hội TP. Cần Thơ

Bộ chỉ số Thịnh vượng Thành phố là một bộ chỉ số tổng hợp được sử dụng để đánh giá những thành tựu mà thành phố đạt được nói chung, thông qua áp dụng 6 khía cạnh liên quan đến cách quản lý, quản trị, tạo dựng và cung cấp lợi ích kinh tế- xã hội/ thịnh vượng của các thành phố.

GIỚI THIỆU BỘ CHỈ SỐ THỊNH VƯỢNG ĐÔ THỊ - CPI

Sáng kiến Thịnh vượng đô thị

Sáng kiến Thịnh vượng đô thị (CPI) là một ý tưởng cấp toàn cầu, được khởi xướng trong khuôn khổ Diễn đàn Thế giới lần thứ 6 được tổ chức năm 2012. Nằm trong ý tưởng thịnh vượng thành phố, bộ chỉ số thành phố thịnh vượng (CPIn) được triển khai và thực hiện ở cấp thành phố. Bộ chỉ số này được xây dựng để tổng hợp các chỉ số đô thị khác nhau trong quá trình đánh giá thịnh vượng thành phố. Ý tưởng này được chủ trì bởi Chương trình Định cư Con người Liên Hợp Quốc (UN-HABITAT), phối hợp với chính quyền, các tổ chức phát triển, tổ chức xã hội dân sự, tổ chức phi chính phú và giới truyền thông. 

Hội thảo công bố Chỉ số CPI thành phố Cần Thơ

Ảnh: CISED

Bộ chỉ số Thịnh vượng Thành phố là một bộ chỉ số tổng hợp được sử dụng để đánh giá những thành tựu mà thành phố đạt được nói chung, thông qua áp dụng 6 khía cạnh liên quan đến cách quản lý, quản trị, tạo dựng và cung cấp lợi ích kinh tế- xã hội/ thịnh vượng của các thành phố. Bộ chỉ số được tính toán dựa trên dữ liệu sẵn có ở cấp thành phố/ hoặc cấp vùng, những dữ liệu này phản ánh một cách tổng hợp thành tựu đạt được trong 6 khía cạnh, từ đó chỉ ra một thực tế rằng thịnh vượng đô thị, phúc lợi xã hội và phát triển con người có ý nghĩa quan trọng hơn rất nhiều so với thành tựu/tăng trưởng kinh tế, đó là những khái niệm mang tính đa chiều và chỉ có thể được đánh giá một cách chính xác thông qua một bộ chỉ số tổng hợp. 

Các thành phố thịnh vượng đóng vai trò quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu đô thị hóa bền vững, nói cách khác là hiện thực hóa mục tiêu xây dựng thành phố đáng sống, năng suất và hòa nhập. Các thành phố thịnh vượng có nhiều cơ hội hơn trong việc xây dựng và triển khai các quy trình có sự tích hợp, phát triển cùng lúc nhiều cấu phần khác nhau tạo nên sự thịnh vượng dựa trên nhu cầu cá nhân ở chính những thành phố đó. Chỉ số thành phố thịnh vượng cung cấp một công cụ cho phép so sánh giữa các thành phố một cách dễ dàng, bộ chỉ số đồng thời cũng là công cụ giám sát, đánh giá, xác định khu vực đang làm tốt/chưa tốt trong việc xây dựng và cung cấp lợi ích thịnh vượng. Bộ chỉ số cũng giúp xác định những thành tố đóng góp cho sự thịnh vượng mà thành phố thực hiện tốt/chưa tốt, từ đó hỗ trợ xác định những lĩnh vực cần phải khắc phục.  

Bộ khung CPI

Thịnh vượng đô thị là một sáng kiến toàn cầu được thực hiện ở cấp thành phố thay vì cấp quốc gia và được xây dựng nhằm tổng hợp các biện pháp liên quan đến sự thịnh vượng đô thị. Sáng kiến Thịnh vượng đô thị cũng đã đưa ra khái niệm Bánh xe thịnh vượng gồm 6 khía cạnh tạo nên sự thịnh vượng đô thị đó là: 

(1) Hiệu suất: Đánh giá mức đóng góp của thành phố cho tăng trưởng, phát triển kinh tế, tạo ra lợi nhuận, cung cấp việc làm và cơ hội chia đều cho mọi đối tượng người dân, thông qua các chính sách và cải cách kinh tế hiệu quả

(2) Phát triển cơ sở hạ tầng: Cung cấp khả năng tiếp cận đến các dịch vụ cơ bản, các tiện ích giao thông, thông tin liên lạc, đó là những yếu tố giúp cải thiện hiệu suất, lưu thông và tính kết nối

(3) Chất lượng cuộc sống: Mức độ thoải mái, sự hài lòng (hoặc không hài lòng) của người dân đối với điều kiện văn hóa, tri thức của thành phố, không tập trung vào sự khác biệt về điều kiện vật chất của mỗi người

(4) Môi trường bền vững: Đánh giá khả năng của thành phố trong việc bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên đô thị

(5) Công bằng và hòa nhập xã hội: Đánh giá thành tựu của thành phố trong việc đảm bảo cung cấp lợi ích, phúc lợi một cách bình đẳng, giảm thiểu đói nghèo, khu ổ chuột, bảo vệ quyền lợi cho nhóm đổi tượng thiểu số và dễ bị tổn thương, cải thiện bình đẳng giới, đảm bảo mọi người dân được tham gia các lĩnh vực kinh tế-xã hội, văn hóa-chính trị một cách bình đẳng

(6) Quản trị và lập pháp đô thị: chất xúc tác, đảm bảo hành động cấp địa phương hướng tới sự thịnh vượng, cũng như cung cấp khả năng điều tiết quá trình đô thị hóa.

Để có thể đánh giá chính xác được mức độ thịnh vượng của các đô thị, sáng kiến Thịnh vượng đô thị đã đưa ra Bộ chỉ số Thịnh vượng đô thị (City Prosperity Index – CPI) nhằm đo lường khái niệm đa chiều trong thịnh vượng. 

CPI là một bộ chỉ số tổng hợp dùng để đo hiệu quả phát triển toàn diện của đô thị trong việc tạo ra và phân phối các lợi ích kinh tế xã hội. Bộ Chỉ số Thịnh vượng đô thị (CPI) thể hiện thành tựu tổng hợp từ 6 khía cạnh nêu trên. Chỉ số CPI có hệ thống chuẩn hóa và quy trình xây dựng trọng số được rà soát bởi Cơ quan Quan trắc toàn cầu của UN-Habitat đảm bảo tính công bằng trong quá trình xây dựng và áp dụng. Bộ chỉ số gồm 3 loại: 

- Bộ chỉ số CPI cơ bản gồm 32 chỉ số tổng hợp từ 6 khía cạnh của sự thịnh vượng dùng để so sánh các đô thị toàn cầu.

- Bộ chỉ số CPI mở rộng gồm 64 chỉ số (ngoài 32 chỉ số cơ bản còn có thêm 32 chỉ số khác) dùng để so sánh các đô thị trong phạm vi khu vực mà cụ thể là tại thành phố Cần Thơ mở rộng được 30 chỉ số.

- Bộ chỉ số CPI bối cảnh gồm hơn 80 chỉ số, đặc biệt các chỉ số này được tổng hợp dựa trên bối cảnh của địa phương và được sử dụng chủ yếu để so sánh quá trình phát triển của đô thị trong khoảng thời gian xác định, đồng thời đánh giá việc thực hiện các chương trình và chính sách tại đô thị.

Tính đến năm 2015, đã có hơn 200 thành phố trên thế giới tham gia vào sáng kiến CPI, và đến cuối năm 2016 sẽ có thêm 30 thành phố nữa cam kết thực hiện bộ chỉ số này; trong đó có 5 thành phố trực thuộc trung ương của Việt Nam sẽ tham gia: Cần Thơ, Hà Nội, Hải Phòng, Hồ Chí Minh và Đà Nẵng; đến năm 2017 tại Việt Nam chỉ còn thành phố Cần Thơ.

MỘT SỐ THÔNG TIN CỦA BÁO CÁO

Chỉ số trung bình CPI và các chỉ số thành phần thành phố Cần Thơ 2017

nguồn: Viện Kinh tế - Xã hội thành phố Cần Thơ, 2018

Chỉ số CPI cơ bản và CPI mở rộng

nguồn: Viện Kinh tế - Xã hội thành phố Cần Thơ, 2018

(Thông tin chi tiết tại: http://cids.org.vn/com_contact/contact.htm)